2022 Rokiem Marii Konopnickiej. Doodle i wystawa na Google Arts & Culture z okazji 180. rocznicy urodzin pisarki

Kim był „Marko” i „Mruczysław Pazurek”? Dzieła literackie wydane pod tymi pseudonimami łączył geniusz jednej osoby – Marii Konopnickiej. Dzisiaj przypad rocznica 180. urodzin pisarki. Z tej okazji Google upamiętnia poetkę okolicznościowym doodlem. Wszystko to w 2022 roku, który został ustanowiony Rokiem Marii Konopnickiej. 

Choć w szerszej pamięci społecznej Maria Konopnicka (z domu Wasiłowska) zapisała się jako autorka „Roty”, działaczka przeciwstawiająca się germanizacji Polaków czy osoba wrażliwa na punkcie antysemityzmu (czego przykładem była nowela „Mendel Gdański”), jej dorobek artystyczny jest znacznie bogatszy. Na uwagę i zainteresowanie zasługują także utwory dla dzieci, które zrywały z wszechobecnym dydaktyzmem, czy działalność z zakresu krytyki literackiej oraz tłumaczeń. 

Maria Konopnicka urodziła się w bardzo ciekawym, międzypowstaniowym czasie – 23 maja 1842 roku w Suwałkach. Kilka lat później wraz z rodziną przeprowadziła się do Kalisza. We wczesnych latach nastoletnich Maria została osierocona przez matkę, a wychowaniem zajął się ojciec. To on rozbudził w przyszłej pisarce zamiłowanie do literatury. 

Konopnicka uczyła się w Warszawie, gdzie nawiązała przyjaźń z rok starszą Elizą Orzeszkową (wtedy Pawłowską). Ich relacja wywarła niebagatelny wpływ na późniejszą twórczość obu pisarek. 

W 1862 roku młoda Maria została żoną Jarosława Konopnickiego. Urodziła ośmioro dzieci, lecz małżeństwo nie należało do szczęśliwych. Głównym powodem późniejszego rozstania małżonków była niezgoda interesów – Jarosław nie był przychylny zainteresowaniom literackim żony. 

Konopnicka debiutowała wierszem, który napisała pod pseudonimem „Marko”. Wiersz „W zimowy poranek” został opublikowany w gazecie „Kaliszanin” w 1870 roku. Poetka uwierzyła mocniej w swoje umiejętności literackie, gdy jeden z jej utworów („W górach”) spotkał się z pozytywnym odbiorem Henryka Sienkiewicza. Utwór ten (przez niektórych badaczy uznawany za debiut Konopnickiej) ukazał się w „Tygodniku Ilustrowanym” 22 lipca 1876 roku, a pierwszy tomik jej poezji wydany został w 1881 roku. 

Konopnicka publikowała wiersze, pisała krytyki i tworzyła na łamach wielu ówczesnych gazet i czasopism. Pisała nowele, prozę, wiersze dla dzieci i baśnie poetyckie – „Na jagody” to jedno z jej najbardziej udanych dzieł z tego ostatniego gatunku. 

Zasłynęła również jako działaczka społeczna przeciwstawiająca się germanizacji w zaborze pruskim. W konsekwencji jej działań władze Cesarstwa Niemieckiego zakazały publikacji jej dzieł i nakazały ich zniszczenie. 

Ogromny wpływ na twórczość Konopnickiej miała relacja z Marią Dulębianką, z którą poetka znała się przez około 20 ostatnich lat swojego życia. Konopnicka zmarła we Lwowie, 8 października 1910 roku. Trzy dni później to właśnie Dulębianka zorganizowała jej pogrzeb, a uroczystość stała się okazją do wielkiej manifestacji patriotycznej. 

Odbiór twórczości Konopnickiej był bardzo zróżnicowany. Chwalono jej pozytywistyczne i patriotyczne podejście do literatury i dostrzegano nowatorskie podejście do utworów dziecięcych. Z drugiej strony Kościół katolicki i środowiska konserwatywno-narodowe wielokrotnie ją krytykowały za ponoć „bluźniercze” fragmenty jej twórczości. 

Przy tej okazji miło nam przedstawić kolejnego partnera z Polski, który dołączył do platformy Google Arts & Culture. Zakład Narodowy im. Ossolińskich prezentuje dzisiaj swoją pierwszą wystawę poświęconą właśnie jednej z najwybitniejszych pisarek. Autorzy wystawy Konopnicka – więcej niż „Rota” - przedstawiają barwną biografię Konopnickiej. Wyróżniają sześć określeń, które najlepiej ją opisywały: poetka, redaktorka, skandalistka, nowelistka, autorka książek dla dzieci, autorka tekstów patriotycznych. Dzięki zdigitalizowanym zbiorom możliwe jest zobaczenie wielu archiwalnych zdjęć i listów (w tym korespondencji z Henrykiem Sienkiewiczem). 

Wystawa online umożliwia internautom zapoznanie się z biografią i twórczością Marii Konopnickiej. Kolekcja pozwoli na nowo odkryć geniusz polskiej pisarki. 

Udanego odkrywania wystawy i twórczości Konopnickiej!